Skip to main content

Tentang Siraman



UPACARA SIRAMAN
Upacara siraman biasa dilakukan pada siang atau sore hari sebelum Ijab atau upacara pernikahan. Hal ini bertujuan untuk membersihkan jiwa dan raga dari keburukan (mbucal sukerta).

Siraman biasanya dilakukan di kamar mandi ataupun tempat yang sengaja disiapkan dengan desain sedemikian rupa  layaknya taman pemandian. Siraman dilakukan oleh orang tua dan dilanjutkan keluarga. Sebagai penutup, acara siraman ditutup oleh Pemaes (Juru rias pengantin) yang kemudian dilanjutkan dengan memecahkan kendi pratala.
Jika memungkinkan, air yang digunakan dalam acara siraman diambil dari tujuh mata air yang dicampur dengan bunga (kembang setaman) yang disebut Banyu Perwitosari. Sebagian Banyu Perwitosari ada yang dikirim ke rumah keluarga pengantin pria dan menuangkannya di dalam rumah.
Beberapa hal yang harus dipersiapkan sebelum acara siraman dimulai:
  • Wadah dari perunggu atau tembaga yang berisi air dari tujuh mata air dan Kembang setaman (mawar, melati, cempaka, kenanga).
  • sabun dengan 5 aroma yang berbeda.
  • Shampoo tradisional dari abu merang, santan, dan air asam Jawa.
  • Kendi pratala.
  • Gayung yang berasal dari kulit kelapa.
  • Kursi yang dilapisi tikar, kain putih, dedaunan, kain lurik sebagai tempat duduk pengantin selama prosesi siraman.
  • Baju batik untuk dipakai setelah uparaca siraman.
  • Kembang telon (Kenanga, melati, cempaka), Tumpeng Robyong, Tumpeng Gundhul, buah-buahan dan aneka jajanan.
Dalam acara siraman terdapat beberapa tahapan. Setelah siap di kursi tempat siraman, kemudian pengantin mengambil posisi duduk dengan kedua tangan layaknya berdo’a. Siraman pertama kali dilakukan oleh bapak dan disusul oleh ibu.
Air dituangkan ke atas tangan pengantin dan ke atas kepalanya, muka, telinga, leher, dan kaki masing masing sebanyak tiga kali. Setelah prosesi dari kedua orang tua selesai maka dilanjutkan empat orang lainnya yang dianggap penting. Terakhir kalinya dilakukan oleh pemaes (juru rias).

Acara pecah kendi (pecah pamor) dilakukan oleh ibu pengantin perempuan sebagai penutup acara.
Setelah selesai acara siraman kemudian pengantin menjalani ritual pangkas rambut (petet rikma), dengan cara memotong sedikit rambut pengantin perempuan dan potongan rambut tersebut ditanam di belakang rumah. Selain itu, pengantin juga mengikuti acara Ngerik, Gendhongan, dan dilanjutkan acara Dodol Dhawet oleh kedua orang tua.
Selama proses acara siraman tentu tak terlepas dari peran seorang pembawa acara (Pambiwara / Pambyawara). Lebih relevan bahasa yang digunakan adalah Bahasa Jawa. Untuk lebih jelasnya, berikut saya lampirkan contoh naskah pembawa acara dalam acara siraman dengan menggunakan Bahasa Jawa lengkap dengan keterangan dalam Bahasa Indonesia.

UPACARA SIRAMAN CALON PENGANTIN PUTRI DAN ACARA SADE DAWET
Kelancaran jalannya acara siraman tentu tidak terlepas dari peran seorang pembawa acara (Pambiwara / Pambyawara). Untuk itu, ada baiknya acara dihandle oleh orang yang sudah profesional.
Susunan acara siraman biasanya terdiri dari :
  • PEMBUKAAN (ATUR BEBUKA BADHE ACARA SIRAMAN)
  • SUNGKEM (PAMBIWARA NGATURI MIJILIPUN (CALON) TEMANTEN PUTRI SAKING SASANA BUSANA SAPERLU SUNGKEM RAMA-IBU)
  • CALON PENGANTIN MENUJU TEMPAT SIRAMAN (PAMBIWARA NYAOSI PRIKSA BILIH SUNGKEM DHUMATENG RAMA IBU SAMPUN PARIPURNA, CALON TEMANTEN PUTRI NUNTEN KAKANTHI MANJING PAPAN PASIRAMAN)
  • SIRAMAN (PAMBIWARA NYAOSI PRIKSA PURWAKANING ACARA SIRAMAN)
  • PECAH PAMOR (PAMBIWARA NYAOSI PRIKSA PURNANING SIRAMAN TINUTUP ACARA PECAH PAMOR)
  • POTONG RAMBUT (PAMBIWARA NYAOSI PRIKSA WONTEN ING ACARA PETHET RIKMA)
  • DO’A / WILUJENGAN (PAMBIWARA NYAOSI PRIKSA BADHE TUMAPAK ACARA WILUJENGAN TUMPENG ROBYONG PRATANDHA SUKA SYUKUR SINARTAN DONGA MURIH WILUJENG KALIS ING RUBEDA)
  • MAKAN TUMPENG (PAMBIWARA NYARIOSAKEN LAMPAHING DHAHAR TUMPENG WILUJENGAN)
  • SADE DAWET (PAMBIWARA NYAOSI PRIKSA BADHE TUPAMAK ACARA SADE DHAWET) 
  • PENUTUP (PAMBIWARA NGATURAKEN PANUTUPING ACARA SIRAMAN SADHE DHAWET)

Comments

Popular posts from this blog

CONTOH MATERI PADA ACARA BUBAK KAWAH

POCAPAN TULADHA BUBAK KAWAH Hamiwiti mbubak kawah anggenipun kagungan hajat mantu Bapa.............. sekaliyan. Megaring songsong agung sinareng binukaning warana tutuping sesaji, netepi darmaning asepuh sayekti yen mantu sepisanan ngawontenaken acara bubak kawah, dene menawi wuragil ngawontenaken acara tumplak punjen. Bubak kawah den saranani mbuka kendhaga mulya, hiya den arani kendhaga kencana. Sareng binuka tutuping kendhaga ana cahya seta ingkang winastan CUPU ADI MONDHALIKA , lan wonten cahya rekta ingkang winastan CUPU MANIK ASTAGINA . Cupu Adi Mondhalika dumadi saking rahsaning bapa, Cupu Manik Astagina dumadi saking rahsaning biyung. Manunggaling rasa mulya nyarengi dhumawahing mangsakala kodrating kawasa, biyung hanggarbini. ·          Setunggal wulan hanggarbini winastan EKO KAMANDANU ·          Kalih wulan winastan DWI PANUNGGAL ·          Tigang wulan winastan TRI LOKAMAYA , inggih alam gondar gandir, menawi mboten ngatos-atos saged runtuh, nanging kan

ACARA SERAH TERIMA (PASRAH LAN PANAMPI)

ATURIPUN PAMBIWARA NGATURI PASRAH DHUMATENG TETUANGGANING ROMBONGAN TEMANTEN KAKUNG Para tamu kakung miwah putri ingkang satuhu bagya mulya, lulus raharja praptanipun rombongan temanten kakung samangke tetuangganing rombongan sampun pinarak jumeneng wonten ing sasana pasrah, awit saking menika sasana miwah pandayawara kasumanggakaken dhumateng tetuangganing rombongan, sumangga nuwun. CONTOH PASRAH TEMANTEN BADHE PANGGIH Assalamu’alaikum Warohmatullahi Wabarokatuh Bapa / Rakamas ............... ingkang wekdal menika ngemban wajib luhur wonten madyaning pawiwahan minangka sulih sarira panjenenganipun Bapa ................ sekaliyan garwa (ingkang mengku gati), ingkang winantu hing pakurmatan. Sowan kula wonten ngarsa panjenengan hangirit panekaring putra pinanganten kakung ginarubyuk santana warga, inggih awit kula ngemban wajib minangka dados duta sarayanipun Bapa .................... sekaliyan garwa ingkang pidalem hing .................... Sakderengipun kula ma

KIRAB KASATRIYAN PADA ACARA PERNIKAHAN JAWA ADAT SURAKARTA

PAMBIWARA NYAOSI PIRSA BILIH PINANGANTEN SAMPUN RAMPUNG ANGGENIPUN GANTOS AGEMAN, NUNTEN BADHE KASOWANAKEN ING SASANA PAHARGYAN Para tamu ingkang winantu ing pakurmatan, pambiwara sampun nampi sasmita saking paran para, bilih wekdal menika pinanganten sampun silih busana............... Dene Ki Subamanggala, inggih Ki Manggalasuba sampun siyaga hanyowanaken pinanganten, candranipun sami katingal gembira ing wardaya prasasat sinuba-suba penggalihe. (Nunten mungel Subakastawa Sl.9). CONTOH KIRAB KASATRIYAN Suren-surem dewangkara kingkin, katawung ing himandha, bebasan soroting surya kalingan mega, padhanging swasana kendih saking busananing temanten. Duk nalika busana kanarendran katingan kados raja lan prameswari, sareng sampun busana kasatriyan candrane pinda satriya taruna ingkang ndaweg cangkrama sekaliyan garwa, mangengar-enggaring driya. Tindhakira handerek’aken manggalasuba ingkang sampun piniji, pranyata pantes kalamun kinarya tuladha. Sinten ta ingkang lumaksana ka